niedziela, 12 czerwca 2011

Jak poruszają się ssaki

Od znakomitego sprintera geparda aż po powolnego leniwca ,sposób poruszania się jest tak różny jak same zwierzęta i ich ciała. Ssaki poruszają się w najróżniejszy sposób . Ich różne grupy w wyniku ewolucji przystosowały się też do wielu form ruchu, takich jak chodzenie,skakanie , pływanie czy latanie .
Poruszanie się po lądzie 
Podczas biegu po lądzie większość ssaków porusza się w taki sposób, jak małe dziecko na czworakach. Najpierw unoszą prawą przednią nogę ,a następnie lewą przednią i potem prawą tylną i lewą tylną . W ten sposób zwierzę opiera się  zawsze trzema kończynami i może się nagle zatrzymać bez niebezpieczeństwa upadku .Podczas kłusu następna kończyna unosi się dopiero wówczas ,kiedy ta którą ją poprzedzała ,dotknie ziemi .Przy takim sposobie ruchu istnieje moment ,kiedy ziemi dotykają tylko dwie kończyny po przeciwnych stronach ciała ,zawsze prawa przednia i lewa tylna .W takim wypadku stabilność zapewnia szybka zmiana kończyn podczas ruchu . Tylko niewiele zwierząt ,np. koń ,potrafi się poruszać jeszcze szybciej cwałem.Wówczas w każdej chwili tyko jedna noga dotyka ziemi i są chwile ,kiedy  kilka metrów  leci w powietrzu.Siła konia to kwestia siły mięśni kończyn ,mięśnie grzbietowe nie mają dla biegu większego znaczenia.Gepard i likaon podczas biegu wyginają się w łuk i jak najsilniej naciągają swe giętkie ciała ,by wesprzeć siłę kończyn i przyśpieszyć bieg .
Pływanie 
Ssaki morskie ,takie jak wieloryby ,delfiny i morświny ,umieją pływać równie zwinnie jak ryby .Inia ma,podobnie jak wszyscy przedstawiciele rodziny waleni ,wrzecionowaty kształt ciała ,który umożliwia mu podczas polowania pod wodą rozwinąć szybkość aż 32km/h-tyle co mniejsza łódź motorowa .Głównym organem ruchu u delfina jest umięśniony ogon ,który porusza się w wciąż w górę i w dół .Zadaniem płetw piersiowych jest utrzymanie kierunku i równowagi .Kiedy delfin zbliży się do powierzchni ,by zaczerpnąć oddechu ,wyskakuje z wody i zakreśla łuk ,nie tracąc prędkości ani równowagi .Również wydra pod wodą porusza się bardzo elegancko .Napędzana w przód ruchami całego ciała osiąga przy maksymalnym wysiłku prędkość aż do 25km/h .Najczęściej jednak porusza się za pomocą wiosłowatych ruchów kończyn tylnych.Pływa i wykonuje zwroty ,głowę trzymając wciąż nad wodą .W ten sposób obserwuje okolice i może oddychać .Na lądzie wydra nie porusza się tak szybko i elegancko jak w wodzie i długi ogon ciągnie po ziemi za ciałem.
Skakanie,wspinanie 
Kangury poruszają się długimi skokami ,przy których ogon służy im jako podpora  i przeciwwaga .Podobnie jak wszystkie skaczące ssaki  np. myszoskoczki czy szczuroskoczki ,kangury odbijają się wielkimi nogami  tylnymi .Kangur potrafi skakać na odległość 9metrów ,gruby ogon trzyma przy tym wysoko w powietrzu ,jak wahadło .Przy wolniejszym ruchu  kangury podpierają się ogonem ,można powiedzieć że stanowi on wówczas jak by trzecią nogę .Wspinanie się i skakanie po drzewach jest typowy sposobem poruszania się wszystkich liściożernych małp , np gerezy czy wyjców.Małpy te nogi wykorzystują szczególnie przy odbiciu przed skokiem.Przy lądowaniu najpierw chwytają się gałęzi rękoma,a potem spadają nań nogami.Przy poruszaniu się wzdłuż gałęzi małpy wykorzystują ręce i nogi z chwytnymi palcami,kończyny zmieniają przy tym tak samo jak przy biegu.Gibbony poruszają się po gałęziach,huśtając się na rękach.Przy każdym wymachu przenoszą się w przód.Liczne gatunki ssaków, np.południowo amerykańskie małpy i niektóre torbacze,mają przy wspinaniu się jeszcze jedną pomoc-chwytny ogon.Pełni on rolę piątej kończyny:zwierzęta mogą się za niego powiesić i mieć wolne kończyny do zbierania pożywienia.
Ssaki latające
Kilka nielicznych gatunków ssaków jaką jedną z metod ruchu wykorzystuje na krótsze odległości lot ślizgowy.Nalezą do nich lotokoty,assapany i niektóre torbacze.Wszystkie te zwierzęta mają miedzy przednimi i tylnymi kończynami,po każdej stronie ciała,rozciągliwy fałd skóry.Kiedy np.polatuch skacze z gałęzi na drzewa ,rozkłada wszystkie cztery kończyny jak najdalej od siebie,a fałdy skóry napięty między nimi pełni rolę spadochronu.W ten sposób polatucha może,w zależności od tego z jakiej wysokości wystartowała,przeleci nawet 45m.Lądować umie z zadziwiającą precyzją ,pomaga jej w tym długi,puszysty ogon,działający jak ster.

Czy wiesz,że...
  • Puma i lampart potrafią skakać wskoczyć na drzewo na wysokości 5m.Niektóre kangury potrafią przeskakiwać nawet 3m przeszkody.
  • Gibbony skacząc w koronach drzew umieją poruszać się z prędkością dochodzącą do 16km/h
  • Najwolniejszym sakiem świata jest leniwiec ,który normalnie porusza się z prędkością 2m/min.Jeśli jednak czuje się w zagrożeniu lub jego młode są zagrożone przyspiesza do 4m/min.
  • Gepard potrafi biec z prędkością 100km/h,ale jednak na dość krótkim dystansie około 40m.Potem musi się zatrzymać ,by ochłodzić mięśnie i zaczerpnąć oddechu.